Europejskie Centrum Kontroli Chorób (ECDC) dokonało przeglądu dowodów na temat naturalnej odporności i możliwości przeniesienia zakażenia z osób, które mają już za sobą wcześniejsze zakażenie COVID-19 lub zaszczepionych. Informację przekazała Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.

 Efekt ochronny poprzedniego zakażenia wynosi od 81% do 100%
"Brakuje obecnie dowodów z badań specjalnie zaprojektowanych w celu oceny wpływu wcześniejszego zakażenia na ryzyko transmisji. Zakażenie SARS-CoV-2 nie zapewnia sterylizującej odporności wszystkim osobom i niektóre z nich, które uległy ponownemu zakażeniu, mogą nadal być w stanie przenosić zakażenie SARS-CoV-2 na podatne kontakty" - czytamy w opracowaniu.

Istnieją dowody na to, że ponowne zakażenie jest rzadkim zjawiskiem. Wyniki badań kohortowych potwierdzają, że efekt ochronny poprzedniego zakażenia SARS-CoV-2 wynosi od 81% do 100% od 14 dnia po pierwszym zakażeniu, w okresie obserwacji wynoszącym od pięciu do siedmiu miesięcy. Ochrona przed ponownym zakażeniem jest mniejsza u osób w wieku 65 lat i starszych.

Badania te przeprowadzono przed pojawieniem się mutacji wirusów (VOC) i dlatego istnieją ograniczone wstępne dowody na to, że odporność wywołana przeciwko wcześniejszym wariantom SARS-CoV-2 może nie mieć takiej samej siły lub czasu trwania przeciwko VOC zidentyfikowanym do tej pory (w szczególności wariantom B.1.351 i P.1).

W ocenie ECDC, wraz ze wzrostem liczby osób nabywających naturalną odporność całkowita liczba zakażeń znacznie się zmniejszy, co doprowadzi do zmniejszenia ogólnego przenoszenia, chyba że zmiany genetyczne w krążących wariantach spowodują mechanizm „ucieczki immunologicznej” wirusa w znacznym stopniu.

Ochrona domowa
A jak to wygląda w przypadku osób zaszczepionych? Czy mogą one przenosić zalej zakażenie mimo iniekcji?

Bezpośrednie dowody na wpływ szczepienia na ryzyko transmisji są dostępne tylko z jednego dużego badania opartego na rejestrach publicznych dotyczącego transmisji w gospodarstwach domowych ze Szkocji. Badanie to sugeruje, że szczepienie członka gospodarstwa domowego zmniejsza ryzyko zakażenia u podatnych członków gospodarstwa domowego o co najmniej 30%.

Istnieją dowody na to, że szczepienie znacząco zmniejsza miano wirusa oraz możliwość zakażenia objawowego/ bezobjawowego u osób zaszczepionych, co może przekładać się na zmniejszenie transmisji, chociaż skuteczność szczepionki różni się w zależności od produktu szczepionkowego i grupy docelowej.

Krążące szczepy wirusa
W świetle tego faktu oczekuje się, że całkowita liczba zakażeń zmniejszy się znacząco wraz ze wzrostem zasięgu szczepień, pod warunkiem, że szczepy użyte w szczepionce będą zgodne z krążącymi szczepami wirusa. Doprowadzi to do ogólnego zmniejszenia przenoszenia choroby.

Okresy obserwacji osób zaszczepionych nie są jeszcze wystarczająco długie, aby można było wyciągnąć wnioski dotyczące długotrwałej ochrony przed zakażeniem. Miano przeciwciał u osób zaszczepionych osiąga szczyt w 3-4 tygodniu po szczepieniu.

Wiele badań skuteczności szczepionki przeprowadzono przed pojawieniem się VOC. W badaniach, w których uwzględniono warianty, istnieją ograniczone wstępne dowody na zmniejszoną skuteczność szczepionki, w szczególności w przypadku B.1.351 i prawdopodobnie również P.1.

Presja immunologiczna na krążące wirusy
Konieczna jest obserwacja kohort, w których wcześniej wystąpiło zakażenie SARS-CoV-2/szczepienie, aby lepiej ocenić wielkość i czas trwania ochrony przed ponownym zakażeniem prowadzącym do choroby bezobjawowej/objawowej oraz efekt ochrony przed dalszym przenoszeniem zakażenia na osoby z kontaktu.

Jako wirus RNA (kwas rybonukleinowy), SARS-CoV-2 będzie nadal ewoluował w czasie i udokumentowano już jego potencjał do unikania obrony immunologicznej człowieka wywołanej naturalnym zakażeniem lub szczepieniem.

Jest prawdopodobne, że w przyszłości VOC będą nadal ewoluować i odgrywać znaczącą rolę w wywieraniu presji immunologicznej na krążące wirusy. Nie jest możliwe przewidzenie, kiedy i gdzie to nastąpi, jednak w kilku krajach UE/EOG odnotowano współwystępowanie trzech VOC (B.1.1.7, B.1.351 i P.1) - oceniają eksperci Centrum.