Flawiwirusy to rodzina, do której należą szkodliwe dla ludzi wirusy: Zika, denga, żółtej gorączki, zachodniego Nilu czy kleszczowego zapalenia mózgu. Patogeny te przenoszone są na ludzi m.in. przez komary czy kleszcze.

Różne flawiwirusy - jak to często bywa w rodzinie - są dość podobne do siebie i pojawiają się w podobnych rejonach świata. A to problem. To nie tylko utrudnia diagnostykę (podobne wirusy mogą być mylnie wykrywane), ale jest też barierą w produkcji nowych szczepionek. Na zagadnienia te zwraca uwagę zespół z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w publikacji w "Trends in Biotechnology".

Zespół dr Eweliny Król pracuje nad szczepionkami przeciwko wirusowi Zika i kleszczowego zapalenia mózgu. Badaczka w rozmowie z PAP wyjaśnia, jakie są trendy w badaniach nad nowymi szczepionkami na flawiwirusy.

Szczepienie polega na tym, że dostarcza się organizmowi bezpieczny bodziec, który zmusza organizm do produkcji przeciwciał służących do walki z daną infekcją. Chodzi o to, by organizm mógł w bezpiecznych warunkach nauczyć się rozpoznawać dane patogeny i walczyć z nimi. Dzięki temu, jeśli kiedyś w przyszłości zdarzy się zakażenie, organizm ma już przygotowany "arsenał" do walki z patogenem.

Dr Król opowiada, że są dwa ważne kierunki w podejściu do prac nad nowymi szczepionkami na flawiwirusy.

Jedno podejście to tworzenie szczepionek na bazie wirusów: inaktywowanych albo atenuowanych. Wirusy inaktywowane to wirusy, które wystawiono na działanie zabójczych dla nich czynników (np. temperatury czy związków chemicznych). Z kolei wirusy atenuowane to wyselekcjonowane szczepy wirusów - tak osłabione lub tak zmienione, że nie są one zdolne namnażać się w organizmie i zagrażać ludzkiemu zdrowiu. Wirusy atenuowane wykorzystywane są już w szczepionkach na żółtą gorączkę czy dengę, a inaktywowane – w szczepieniu na kleszczowe zapalenie mózgu czy japońskie zapalenie mózgu.