Obecne w mózgu komórki glejowe w normalnych warunkach pozwalają się pozbyć niesprawnych komórek i odpadów, co jest korzystne dla działania układu nerwowego. Jak jednak wykazał eksperymentalnie Michele Bellesi z Universita Politecnica delle Marche w Ankonie (Włochy) w przypadku przewlekle pozbawionych snu myszy te same komórki stają się nadaktywne i zaczynają niszczyć prawidłowe neurony.

Zdaniem autora badań efekt ten może tłumaczyć, dlaczego przewlekły brak snu zwiększa ryzyko rozwoju choroby Alzheimera i innych chorób neurologicznych.

Podczas badań porównywane były mózgi myszy, którym pozwalano się wyspać do woli; takich, którym nie pozwolono spać przez osiem godzin z rzędu; oraz myszy pozbawianych snu przez pięć dni z rzędu. Naukowcy zwracali szczególną uwagę na komórki glejowe, które zajmują się utrzymaniem porządku - wcześniejsze badania wykazały, że gen, który reguluje aktywność tych komórek jest bardziej aktywny po okresie niedoboru snu.

Jeden z typów komórek glejowych - astrocyty - usuwa niepotrzebne synapsy w mózgu, aby przebudować sieć połączeń pomiędzy komórkami. Inny typ - komórki mikrogleju - przeszukuje mózg w poszukiwaniu uszkodzonych komórek i odpadów.

Zespół Bellesiego odkrył, że w mózgach wyspanych myszy astrocyty są aktywne w około 6 procentach synaps. Bardziej aktywne wydawały się być u myszy pozbawionych snu -te, które utraciły osiem godzin snu wykazały aktywność astrocytów w około 8 procentach synaps, a u chronicznie pozbawionych snu były aktywne w 13,5 procentach synaps.

To sugeruje, że utrata snu może skłaniać astrocyty do intensywniejszej aktywności - zwłaszcza w przypadku większych, intensywniej używanych synaps.

Natomiast komórki mikrogleju stawały się bardziej aktywne przy przewlekłym niedoborze snu. Jak zwraca uwagę Bellesi, aktywacja mikrogleju występuje na przykład w chorobie Alzheimera i innych postaciach neurodegeneracji.

Na razie nie wiadomo, czy dłuższy sen może niwelować skutki kilku nieprzespanych nocy. Autorzy badań chcą teraz sprawdzić, jak długo utrzymują się skutki braku snu.