Spoczywa na nas obowiązek zgłaszania działań ubocznych leków do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Często jest tak, że to właśnie apteka jest ostatnią placówką, gdzie mogą zostać zidentyfikowane skutki uboczne czy niekorzystne oddziaływania między sobą preparatów leczniczych.

Działania niepożądane leków, definicja

Czym właściwie jest działanie niepożądane leku? Jak podaje w artykule „Podstawy farmakologii ogólnej” wybitny polski naukowiec profesor Andrzej Danysz: „Działaniem niepożądanym leków (dawniej - działanie uboczne) nazywamy wszystkie niekorzystne efekty, występujące po dawkach leczniczych. Jest to pojęcie względne. Uczucie wysychania w jamie ustnej po podaniu atropiny w celu przerwania ataku astmy oskrzelowej jest działaniem niepożądanym, natomiast u pacjenta cierpiącego na ślinotok – działaniem korzystnym.”

 Wyróżnia się działania uboczne bezpośrednie i wtórne. Pierwsze związane jest z wpływem substancji leczniczej na organizm. Drugie jest następstwem odległych konsekwencji działania leku, np. niedobór witaminy B po stosowaniu doustnych antybiotyków o szerokim spektrum działania. W następstwie zażywania w/w środków może dojść do wyjałowienia symbiotycznej flory bakteryjnej jelit, w tym drobnoustrojów odpowiedzialnych za syntezę witaminy B.

Leki a ciąża

Preparaty lecznicze mogą stać się jednym z czynników uszkadzających płód i wywołujących wady wrodzone. Nienarodzone dziecko jest szczególnie wrażliwe na działanie substancji leczniczych, nie ma bowiem w pełni wykształconego systemu enzymatycznego odpowiedzialnego za rozkład i odtruwanie organizmu z wielu związków chemicznych.

Raportowanie działań niepożądanych środków leczniczych

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie monitorowania bezpieczeństwa produktów leczniczych raporty bieżące przygotowywane przez lekarzy lub farmaceutów obejmują: