• Donosowe szczepionki mają dodatkowy atut – już w błonie śluzowej powodują produkcję przeciwciał
• Naukowcy, porównując szczepionki donosowe i podawane domięśniowo sugerują, że skutecznego szczepienia prawdopodobnie nie trzeba ograniczać do jednej drogi podania szczepionki
• Zdaniem badaczy idealną strategią skutecznego szczepienia jest podanie szczepionki domięśniowo a następnie szczepionki donosowej

Istnieje wiele powodów, dla których szczepionki rozpylane w nosie mogą być przydatne w walce z Covid-19 - twierdzą immunolodzy z University of Alabama w Birmingham.

Dodatkowa odporność

Oprócz łatwego podawania takie preparaty wywołują inny rodzaj odporności. Już w błonie śluzowej powodują one produkcję przeciwciał oraz przechowujących pamięć immunologiczną limfocytów B i T, a także dodatkowych komórek pamięci o reaktywności krzyżowej - które reagują szybciej, niż inne, jeśli wirus jeszcze nie wywoła infekcji.

"Biorąc pod uwagę oddechowy tropizm wirusa - wydaje się zaskakujące, że tylko 7 spośród prawie 100 szczepionek testowanych obecnie w badaniach klinicznych jest podawane do nosa" - zwracają uwagę dr Fran Lund i dr Troy Randall - autorzy artykułu opublikowanego w piśmie "Science".

"Przewaga takich szczepionek polega m.in. na możliwości podania ich bez użycia igieł, dostarczeniu antygenu w miejsce typowej infekcji oraz wywołanie odporności w błonie śluzowej układu oddechowego" - wyjaśniają.

Plusy i minusy

Badacze w swoim opracowaniu analizują każdy z siedmiu testowanych już preparatów. W sześciu z nich wykorzystano wektory wirusowe, w tym trzy różne adenowirusy, osłabionego wirusa grypy, osłabionego syncytialnego wirusa oddechowego (SRV) oraz osłabionego SARS-CoV-2. Siódma szczepionka zawiera nieaktywny fragment pobudzającego odporność białka.

Takie szczepionki stwarzają jednak pewne problemy. Jeśli chodzi o użyte wirusy, to pacjent może mieć w organizmie skierowane przeciw nim przeciwciała, jeśli się z takim wirusem wcześniej spotkał. To może pogorszyć działanie preparatu. Przy osłabionym wirusie SARS-CoV2 istnieje dodatkowo minimalne ryzyko rozwoju infekcji. Taki preparat raczej, więc nie będzie zalecany osobom po 49. roku życia, niemowlętom i ludziom z osłabioną odpornością - uważają naukowcy.

"Co ważne, na liście szczepionek podawanych do nosa nie ma preparatów zawierających mRNA umieszczonego w lipidowych kapsułkach" - piszą, zwracając uwagę na trudności w opracowaniu takich szczepionek i możliwe skutki uboczne ich podania.

"Ostatecznie celem szczepienia jest wywołanie długotrwałej odporności" - podsumowują badacze.

Skuteczne szczepienie dwoma drogami podania preparatu

Porównując szczepionki podawane do nosa i domięśniowo naukowcy sugerują, że być może skutecznego szczepienia nie trzeba ograniczać tylko do jednej drogi podania preparatu.

"Idealną strategią może być podanie szczepionki domięśniowo, która wywoła długotrwałą, systemową odporność opartą na immunoglobulinie G i szerokiej gamie komórek pamięci B oraz T, a później podanie dodatkowej szczepionki do nosa, która pobudzi komórki B i T w przewodach nosowych i spowoduje ochronę błon śluzowych, m.in. z pomocą produkcji immunoglobuliny A oraz pozostających w tkankach dróg oddechowych komórkach pamięci" - twierdzą eksperci.