Poważne komplikacje związane z chorobą Covid-19 są w znaczącym stopniu spowodowane szybkim podwyższeniem poziomu cytokin zapalnych. Wyciszenie "burzy cytokinowej” przez układ odpornościowy pacjenta może być czynnikiem łagodzącym przebieg choroby i być może ułatwiającym rekonwalescencję.

Jaki udział w tym procesie mają kwasy omega 3?

Opracowanie na ten temat przygotowała dr hab. n. farm. Hanna Mojska, prof. nadzw. IŻŻ w publikacji Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.

Badania pilotażowe
W pilotażowych badaniach, opublikowanych na początku 2021 roku w „Prostaglandins, Leukotrienes and Essential Fatty Acids”, autorzy pracy stwierdzili mniej przypadków zgonów w grupie pacjentów z Covid-19, u których stwierdzono wyższy współczynnik kwasów omega-3 (Omega-3 Index), wskazujący na większe stężenie kwasów EPA i DHA we krwi, w porównaniu z pacjentami o mniejszym stężeniu RBC EPA+DHA.

Chociaż uzyskane wyniki nie były istotne statystycznie, to zdaniem autorów wskazują na ważny trend, który należy potwierdzić w kolejnych badaniach z randomizacją.

Zaprezentowane pilotażowe badania budzą spore nadzieje związane ze spożyciem ryb i owoców morza i/lub suplementów olejów rybnych, jako źródeł kwasów omega-3 w profilaktyce i leczeniu Covid-19.

Kwasy ALA i LA muszą być dostarczane z żywnością
Kwasy omega-3 to rodzina wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z trzema nienasyconymi wiązaniami pomiędzy atomami węgla w łańcuchu, z których pierwszy jest położony przy 3 węglu, licząc od węgla terminalnej grupy metylowej (-CH3), który nazywany jest węglem omega. Prekursorem rodziny kwasów n-3 (omega-3) jest kwas alfa-linolenowy (ALA), który jest obok kwasu linolowego (LA) prekursora kwasów z rodziny n-6 (omega- 6), zaliczany do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT).

W wyniku działania enzymów, poprzez kolejne przemiany, ALA tworzy kwas eikozapentaenowy (EPA), kwas dokozapentaenowy (DPA), a następnie kwas dokozaheksaenowy (DHA). Z kolei z LA powstaje kwas arachidonowy (ARA).

Obydwa kwasy ALA i LA muszą być dostarczane z żywnością, ponieważ organizm człowieka nie posiada układów enzymatycznych zdolnych do ich syntezy de novo. ALA występuje w zielonych częściach roślin, orzechach i olejach roślinnych, z których najbogatszym jego źródłem jest olej lniany i rzepakowy. LA jest bardziej rozpowszechniony w przyrodzie i jest obecny zarówno w produktach roślinnych, jak i zwierzęcych.

Polecane tłuste ryby morskie
Jak się wydaje ilości długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 (LC-PUFA n-3), powstające w wyniku przemian metabolicznych z ALA, są niewystarczające do pokrycia zapotrzebowania organizmu człowieka. Dlatego niezbędne jest dostarczanie DHA i EPA z dietą a ich najlepszym źródłem są tłuste ryby morskie.

W kontekście wskazywanego obecnie korzystnego działania LC-PUFA n-3 w chorobie Covid-19 zwraca się uwagę na ich wpływ na proces zapalny. Wśród różnych mechanizmów działania przeciwzapalnego kwasów omega-3 wymienia się po pierwsze działanie kompetycyjne kwasów z rodziny omega-3 i omega-6. Zatem większa zawartość kwasów omega-3 w diecie będzie skutkowała zmniejszeniem powstawania prozapalnych prostaglandyn i leukotrienów kwasu arachidonowego z rodziny omega-6.

- Prezentowane po raz pierwszy wyniki pilotażowych badań klinicznych wydają się obiecujące, wymagają jednak potwierdzenia w kolejnych badaniach. Niezależnie jednak od ich wyników, należy podkreślić korzystne wielokierunkowe działanie kwasów omega-3 na zdrowie i potrzebę odpowiedniego ich spożycia z codzienną dietą - ocenia dr hab. n. farm. Hanna Mojska.