Czy to oznacza, że Polacy są zdrowsi psychicznie od innych nacji? Czy może taki jest efekt ograniczeń systemowych i barier społecznych? Jakie działania należy podjąć, aby cierpiący na zaburzenia psychicznie rodacy nie czuli się obywatelami drugiej kategorii, zmuszonymi do ukrywania swoich problemów przed najbliższym otoczeniem oraz, co gorsza, specjalistami z dziedziny psychiatrii? To tylko część pytań, na które odpowiadali uczestnicy redakcyjnej debaty miesięcznika Rynek Zdrowia pt. "Zdrowie psychiczne Polaków".

W Polsce nadal dominuje system tradycyjnej, instytucjonalnej (szpitalnej) opieki nad chorymi psychicznie. Ten stan rzeczy ma zmienić zarówno ustawa, jak i opublikowany we wrześniu br. projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.

Powrót do lat 70.
Program zakłada m.in. wprowadzenie w naszym kraju środowiskowego modelu opieki psychiatrycznej.

– Opieka środowiskowa jest najlepszą formą opieki nad pacjentem z zaburzeniami psychicznymi, Jest po to, żeby chory pozostał w swoim domu, miejscu pracy, wśród znajomych i przyjaciół. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe, np. w przypadku ciężkich schorzeń psychicznych – mówił prof. Marek Jarema, konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii.
 
Profesor przypomniał, że taki system opieki zaczął bardzo dobrze funkcjonować w Polsce już w latach 70. ubiegłego wieku.

– Przestał się u nas rozwijać podczas transformacji społeczno-ekonomicznej, kiedy zaczęto tylko liczyć pieniądze, a jak wiadomo medycyna, tym bardziej psychiatria, nie może być organizacją przynoszącą profit. Zaczęto tak finansować służbę zdrowia, że opieka psychiatryczna okazała się zupełnie nieopłacalna i w tej chwili wróciliśmy do sytuacji sprzed 30 lat – dodał prof. Marek Jarema.

Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego zakłada, że podstawową jednostką świadczącą usługi w tej dziedzinie będzie Centrum Zdrowia Psychicznego – mniej więcej jedno na 200 tys. mieszkańców. Na razie całym kraju jest tylko ok. 30 zespołów opieki środowiskowej, które zresztą są źle rozmieszczone.