30 maja to Światowy Dzień Stwardnienia Rozsianego. Z tej okazji w ramach MZ, NFZ i Centrum e-Zdrowia przygotowano raport oraz interaktywne wizualizacje w tym zakresie (załącznik).

W raporcie przedstawiono oszacowanie współczynników zapadalności i chorobowości rejestrowanej pacjentów z SM. Dokonano także analizy danych sprawozdawanych przez świadczeniodawców do NFZ pod kątem liczby udzielonych świadczeń oraz wartości refundacji świadczeń związanych z leczeniem SM, w tym programów lekowych czy rehabilitacji leczniczej. Raport prezentuje także dane dotyczące refundacji aptecznej leków, które zgodnie ze wskazaniami refundacyjnymi są stosowane w leczeniu stwardnienia rozsianego.

W latach 2013–2019 nie obserwowano znaczących zmian w liczbie pacjentów, którym udzielono świadczenia z rozpoznaniem G35 – stwardnienie rozsiane. Łączna liczba pacjentów w 2019 r. wynosiła 44,42 tys., z czego blisko 70% stanowiły kobiety. Najwięcej świadczeń z rozpoznaniem stwardnienia rozsianego udzielono pacjentom w grupie 56-65 lat.

Dwie linie leczenia

Dla pacjentów ze stwardnieniem rozsianym przeznaczone są dwa programy lekowe:
• Leczenie stwardnienia rozsianego (Program I linii),
• Leczenie po niepowodzeniu terapii lekami pierwszego rzutu lub szybko rozwijającej się ciężkiej postaci stwardnienia rozsianego lub pierwotnie postępującejpostaci stwardnienia rozsianego (Program II linii).

Od 2013 r. występował zauważalny wzrost pacjentów biorących udział w programach lekowych. W 2013 r. łączna liczba pacjentów wynosiła 6,95 tys., natomiast w 2019 r. było to 15,71 tys. (wzrost o 126,2%). Najliczniejsza grupa wiekowa pacjentów zakwalifikowanych do programów lekowych w 2019 r. to 36-45 lat (33% wszystkich pacjentów).

Łączna wartość refundacji substancji czynnych stosowanych w programach lekowych leczenia stwardnienia rozsianego w 2019 r. wynosiła 391 mln zł. Na przestrzeni lat 2013–2019 można zaobserwować stały wzrost wartości refundacji substancji.

W 2013 r. w ramach programu I linii wartość refundacji wynosiła 160,3 mln zł, a w 2019 r. refundacja wynosiła 306,8 mln zł. W ramach programu II linii wartości te wynosiły odpowiednio: 8,5 mln zł oraz 84,2 mln zł.

12 substancji w programach lekowych

W 2019 r. (zarówno I jak i II linii) podawano pacjentom 12 substancji czynnych. Wśród substancji czynnych w programie lekowym I linii największą wartość refundacji przeznaczono na leki z substancją czynną Dimethylis fumaras (121 mln zł). Z kolei w programie lekowym II linii największą wartość refundacji przeznaczono na Fingolimodum (55 mln zł).

W 2019 roku programy lekowe były realizowane przez 127 świadczeniodawców, co oznacza wzrost o 12 w porównaniu do 2013 roku. W 2019 r. program lekowy I linii jest realizowany przez wszystkich tych świadczeniodawców, natomiast program II linii był realizowany przez 55 świadczeniodawców.

Długość trwania terapii

Pacjenci, którzy brali udział w programie lekowym I linii w większości kontynuowali leczenie w ramach programu powyżej roku. W 2016 r. było 6,47% pacjentów, których leczenie trwało do 1 roku od daty rozpoczęcia leczenia. Pacjenci, których leczenie trwało powyżej 3 lat stanowili 71,06% pacjentów biorących udział w programie lekowym I linii.

W programie lekowym II linii wśród pacjentów, którzy rozpoczęli leczenie w ramach programu w 2016 r. 7,66% zakończyło leczenie w ciągu pierwszych 365 dni. 74,47% pacjentów kontynuowało leczenie w ramach programu lekowego II linii powyżej 3 lat od daty rozpoczęcia.

Refundacja apteczna

W 2019 roku 62,5 tys. pacjentów zrealizowało receptę refundowaną, która zgodnie ze wskazaniami refundacyjnymi jest stosowana w leczeniu stwardnienia rozsianego. Łączna wartość refundacji aptecznej leków ze wskazaniem refundacyjnym stwardnienie rozsiane wyniosła 3,9 mln zł. Stanowi to spadek refundacji aptecznej o 0,15 mln zł w stosunku do 2013 roku.

Spośród całej refundacji aptecznej leków ze wskazaniem „stwardnienie rozsiane” największy udział miał lek o nazwie Sirdalud MR, kaps. o zmodyfikowanym uwalnianiu, twarde, 6 mg –2,05 mln zł. Stanowił on 53% łącznej refundacji leków w omawianym wskazaniu.

Można również zaobserwować, że tylko w przypadku trzech leków pacjenci z rozpoznaniem G35 w swojej historii świadczeń stanowili ponad połowę pacjentów realizujących recepty na te leki.

Dotyczy to leków:
• Solu-Medrol, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań, 1000 mg - 93,8%,
• Meprelon, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań/ infuzji, 1000 mg - 97,2%,
• Solu-Medrol, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań, 500 mg - 69,9%.

Drugi spośród leków ze wskazaniem refundacyjnym „stwardnienie rozsiane”, pod względem liczby pacjentów z rozpoznaniem G35 –stwardnienie rozsiane realizujących recepty na leki refundowane był lek Ditropan, tabl., 5 mg, na które 2,4 tys. pacjentów zrealizowało recepty.