- Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której organy Rady Europy stanęłyby na stanowisku akceptującym ograniczenie wolności sumienia przedstawicieli zawodów medycznych. Tego rodzaju krok niewątpliwie byłby sprzeczny z ponadczterdziestoletnią tradycją stosowania instytucji klauzuli sumienia. Bowiem już w latach 60. XX wieku Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy uznało, że możliwość skorzystania z klauzuli sumienia jest jednym z praw człowieka - przypomina prawnik.

Państwo przyznające pracownikom służby zdrowia możliwość skorzystania z prawa do sprzeciwu sumienia musi zagwarantować pacjentom możliwość uzyskania określonego świadczenia medycznego. Zatem Trybunał zwraca uwagę na konieczność zagwarantowania możliwości realizacji zarówno praw pracownika służby zdrowia, z prawem do sprzeciwu sumienia na czele, jak i praw pacjenta, w szczególności prawa do ochrony zdrowia (dostępu do świadczeń medycznych).

- Opisując praktykę orzeczniczą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, dotyczącą prawa do sprzeciwu sumienia pracowników służby zdrowia, podkreślić należy, że organy strasburskie decydowały się na ograniczenie rzeczonego prawa w sytuacjach, gdy związek między określoną praktyką a racjami czyniącymi zasadne odwołanie się przez jednostkę do klauzuli sumienia nie istniał albo był znacznie osłabiony - ocenia jurysta BAS.

Nie można narzucać własnych przekonań
Prawnik przywołuje sprawę Jean Bouessel du Bourg v. Francja. Europejska Komisja Praw Człowieka stwierdziła, że odmowa przez podatnika płacenia podatków z uwagi na fakt, iż uzyskane w ten sposób środki państwo może przeznaczyć na finansowanie praktyk nieakceptowanych przez podatnika, jak np. aborcji, nie może być interpretowana w kategoriach realizacji prawa do sprzeciwu sumienia, gdyż związek między odprowadzeniem podatku a przerwaniem ciąży jest zbyt słaby.

Jeszcze dalej idące ograniczenie prawa do sprzeciwu sumienia miało miejsce w odniesieniu do farmaceutów. W głośnym orzeczeniu Pichon i Sajous v. Francja Trybunał uznał, że farmaceuta, w związku z wykonywaniem swoich obowiązków zawodowych, nie może się odwołać do klauzuli sumienia w sytuacji, gdy prowadziłoby to do narzucania innym własnych przekonań religijnych (decyzja ETPC z 2 listopada 2001 r., skarga nr 49853/99).